Mijne Heeren!

Het verheugt Mij weder in Uw midden te zijn.

Onze betrekkingen met de andere Mogendheden waren in het afgeloopen jaar weder van even vriendschappelijken aard als in het vorige.

De toestand van land- en tuinbouw, alsmede die der veehouderij bleef gunstig. Het mond- en klauwzeer kan als geweken worden beschouwd. Handel en nijverheid ontwikkelden zich ook in het afgeloopen jaar over het algemeen op zeer bevredigende wijze.

Het scheepvaartverkeer nam opnieuw belangrijk toe, de resultaten van het scheepvaartbedrijf waren gunstig.

De uitkomsten van de verschillende takken van visscherij zijn, behoudens enkele uitzonderingen, bevredigend.

De West-Indische Koloniën bleven van rampen als waarvan in het vorig jaar werd gewaagd, gespaard.

De voortdurende vooruitgang van den algemeenen toestand in Nederlandsch-lndië stemt tot groote voldoening.

Met leedwezen moet vermeld worden dat de pest in verschillende gewesten op Java, ondanks de krachtige pogingen tot onderdrukking, nog steeds slachtoffers eischt.

De gunstige berichten uit Atjeh wettigen de verwachting dat in de naaste toekomst het militair bestuur aldaar geheel door burgerlijk bestuur zal kunnen worden vervangen.

Burgerlijke en militaire landsdienaren vervullen hunne taak hier te lande en in de koloniën op lofwaardige wijze.

Naast de behandeling van reeds aanhangige wetsvoorstellen zullen nieuwe voorstellen tot wettelijke voorzieningen Uwe aandacht vragen.

Grondwetsherziening tot toekenning van het kiesrecht, behoudens vast te stellen uitsluitingen, aan alle mannelijke Nederlanders van een te bepalen leeftijd en tot wegneming der grondwettelijke belemmering tegen het toekennen van kiesrecht aan vrouwen zal onverwijld worden voorbereid. Ik stel Mij voor aan eene Staatscommissie het onderzoek op te dragen in hoever eene algemeen bevredigende regeling mogelijk is ter zake van de subsidieering van het bijzonder onderwijs en de voorwaarden, welke daaraan verbonden moeten worden.

Indiening van een wetsontwerp tot het kosteloos verleenen van ouderdomsrente aan behoeftige zeventigjarigen, die gedurende een te bepalen termijn geen ondersteuning genoten van eene instelling van weldadigheid, kan in den loop van deze zitting worden tegemoet gezien.

Wetsontwerpen tot vereenvoudiging van de Invaliditeitswet en de Radenwet, alsmede tot het toekennen van een recht ook op geneeskundige hulp aan de verzekerden krachtens de Ziektewet, worden voorbereid. De toestand van ’s lands geldmiddelen eischt dringend voorziening. Ook bij zuinig beheer is de stijging, welke bij voortduring in de opbrengst der belastingen valt waar te nemen, niet voldoende om in de behoeften der schatkist te voorzien.

Onafhankelijk van de in uitzicht gestelde sociale maatregelen eischen eenige in vorige zittingen aangenomen wetten reeds nieuwe middelen.

Uwe medewerking zal allereerst worden gevraagd tot vaststelling van eene algemeene inkomstenbelasting en tot wijziging en verhooging der successiebelasting.

Het ligt in het voomemen de spoedige indiening van een wetsontwerp tot algeheele herziening van het Wetboek van Strafvordering te bevorderen. Ten behoeve van de verdediging van Nederlandsch-Indië zal de aanbouw worden voorgesteld van een slagschip ten laste van de Indische geldmiddelen.

De reorganisatie der levende strijdkrachten, die na de invoering der nieuwe Militiewet en in aansluiting aan die wet werd ter hand genomen, zal eerlang worden voltooid; met de voorziening in de behoeften betreffende de uitrusting en de verpleging van het leger zal worden voortgegaan.

Eene herziening van de bestaande wettelijke regeling ten aanzien van het verlofskader is in voorbereiding; op de noodzakelijkheid om eene uitbreiding van dat kader ook in de hoogere officiersrangen in de toekomst te verzekeren, blijft daarbij de aandacht gevestigd.

Ik acht den tijd gekomen om de afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee te ondememen. Verbetering van den waterstaatkundigen toestand der omliggende provincien, uitbreiding van grondgebied en blijvende vermeerdering van arbeidsgelegenheid zullen daarvan het gevolg zijn. Een wetsontwerp tot uitvoering van die afsluiting en gedeeltelijke droogmaking zal U worden aangeboden.

Met Uwe medewerking hoopt de Regeering de laatste overblijfselen van de vordering van heerendiensten op Java en Madoera weg te nemen.

De Regeering oordeelt het hare roeping ook in de koloniën de volkswelvaart te verheffen en aan te kweeken en het besef van saamhorigheid van Moederland en koloniën en van al de bewoners dezer gebiedsdeelen. Zij zal haar doel nastreven door bevordering der volksopvoeding, zich aanpassende aan de behoefte der verschillende groepen waaruit de bevolking in Nederlandsch-Indië bestaat en opwekkende tot verdraagzaamheid op het gebied van den godsdienst en onderlinge waardeering der rassen.

Moge Gods zegen op Uw veelomvattenden arbeid rusten!

Ik verklaar de gewone zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

Het is Mij aangenaam U weder om Mij vereenigd te zien.

Ook in het afgeloopen jaar bleven Onze betrekkingen met de andere Mogendheden van den meest vriendschappelijken aard.

De toestand van den landbouw in al zijne vertakkingen is gunstig, ondanks ernstige tegenspoeden, die een tijdelijk karakter hebben.

Handel en nijverheid bleven zich in het afgeloopen jaar over het algemeen op bevredigende wijze ontwikkelen.

Het scheepvaartverkeer nam opnieuw in niet onbelangrijke mate toe, terwijl ook de resultaten van het reederijbedrijf gunstig waren.

De uitkomsten van de verschillende takken van visscherij zijn over het algemeen minder onbevredigend dan het vorigejaar.

Met dankbaarheid mag worden vermeld, dat de algemeene toestand in Oost-Indië in velerlei opzicht reden tot tevredenheid blijft geven. De West-Indische Koloniën werden geteisterd door een langdurige droogte, ten gevolge waarvan inzonderheid de bevolking der Benedenwindsche eflanden van de Kolonie Curaçao in zorgvolle omstandigheden verkeert.

Burgerlijke en militaire landsdienaren, zoo hier te lande als in de koloniën, blijven hunne taak op lofwaardige wijze vervullen.

Ten gevolge van de sterke toeneming van ’s Rijks middelen en inkomsten laat zich de financieele toestand des lands voorshands niet ongunstig aanzien. Echter doen de vele onvermijdelijke nieuwe uitgaven, waaronder die voor de uitvoering der aanhangige wetsontwerpen op sociaal gebled, en de omstandigheid, dat niet onafgebroken op eene zoo sterke toeneming der inkomsten mag worden gerekend, de totstandkoming van alle ingediende ontwerpen tot duurzame versterking der middelen dringend noodzakelijk achten.

Het rapport der Staatscommissie voor de Grondwetsherziening heeft onverwijld een punt van ernstige overweging uitgemaakt. De Regeeringsvoorstellen zullcn, naar Ik Mij vlei, U nog in den loop van dit kalender jaar kunnen bereiken.,

Deze zitting zal Uwe toewijding en krachtsinspanning op zware proef stellen, omdat het onafgedaan gebleven wetsontwerp tot verzekering tegen de geldelijke gevolgen van invaliditeit en ouderdom en het voorstel tot dekking van de daaruit voor ’s lands schatkist voortvloeiende kosten, alsmede het ontwerp-ziektewet, allereerst Uwe aandacht blijven vragen.

Dit mag niet beletten, dat nevens de andere voorstellen welke mede ter tafel zijn gebracht, nog enkele wetsontwerpen worden aangeboden. Voorstellen tot wettelijke regeling betreffende woonwagens en woonschepen, tot bestrijding van habitueele dronkenschap en tot beteugeling van landlooperij en bedelarij zullen worden ingediend.

De voordrachten in zake de pensionneering van gemeentelijke ambtenaren en van hunne weduwen en weezen zijn zeer spoedig te gemoet te zien.

Een drietal wetsontwerpen naar aanleiding van het rapport der Ineenschakelingscommissie zijn in gereedheid gebracht.

Het ligt in het voomemen de Departementen van Marine en Oorlog te vervangen door één Departement van Defensie.

Een wetsvoorstel zal U bereiken, houdende eene voorloopige regeling in zake electriciteitsvoorziening.

Omtrent de kanaliseering van de rivier de Maas, mede ten behoeve van den afvoer te water der kolenmijnproducten in Limburg, zullen voorstellen worden ingediend.

Een wetsontwerp zal U worden aangeboden tot geleidelijke opheffing van de in Oost-Indië op hoog gezag ingevoerde koffiecultuur.

Moge Gods zegen aan Uw arbeid worden geschonken!

Ik verklaar de gewone zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

De Koningin heeft ons opgedragen deze Zitting der Staten-Generaal te openen.

Onze betrekkingen met de andere Mogendheden zijn van den meest vriendschappelijken aard.

Kan 1910 voor land- en tuinbouw over het algemeen tot de gunstigejaren worden gerekend, zoo is te vreezen dat 1911 ten gevolge van de buitengewone droogte en het heerschen van het mond- en klauwzeer voor verschillende takken van het bedrijf een verre van gunstig resultant zal opleveren. Handel en nijverheid bleven zich in het afgeloopen jaar over het algemeen op bevredigende wijze ontwikkelen.

Het scheepvaartverkeer nam opnieuw in niet onbelangrijke mate toe, terwijl ook de resultaten, met het reederijbedrijf behaald, verbeterden.

De uitkomsten van de verschillende takken van visscherij zijn, behoudens enkele belangrijke uitzonderingen, niet zeer bevredigend.

In Oost-Indië valt in ruime mate te wijzen op welvaart en voorspoed.Tegen de epidemische ziekten, welke in sommige streken de bevolking bedreigden, werd doortastend opgetreden. Bezwaren ondervonden bij de uitvoering van het grenstractaat van 1904 met Portugal hebben tot eenige spanning op het eiland Timor geleid, waardoor de noodzakelijkheid zich deed gevoelen tot krachtig optreden ter bescherming van onze onderdanen in het omliggend grensgebied.

Burgerlijke en militaire landsdienaren, zoo hier te lande als in de kolonien, vervullen hunne taak op lofwaardige wijze.

Dank zij het ruim vloeien van ‘s Rijks middelen, laat de financieele toestand des lands zich eenigszins gunstiger aanzien dan ten vorigen jare. Duurzame versterking der middelen, waartoe ontwerpen zijn ingediend, blijft echter dringend noodzakelijk, zoowel tot herstel van het evenwicht tusschen de uitgaven en de ontvangsten als met het oog op onvermijdelijke nieuwe uitgaven, waaronder die voor de kostbare maatregelen op sociaal gebied, welke aanhangig zijn.

Dit Zittingjaar zal van groot gewicht kunnen zijn door de behandeling van de bij U aanhangige wetsvoorstellen, waarbij van Uwe krachtsinspanning en toewijding ongetwijfeld veel zal worden geëischt. Ook andere onderwerpen van wetgeving blijven de aandacht eischen. Eene wettelijke regeling in zake de pensionneering van gemeentelijke ambtenaren en van hunne weduwen en weezen is in bewerking. Wetsvoordrachten worden in gereedheid gebracht tot regeling van het levensverzekeringsbedrijf en tot technische herziening van de Woning- en van de Leerplichtwet.

Aan de bevordering van het tot stand komen van spoorweglijnen voor het locale verkeer en aan de verbetering van wegen naar de tegenwoordige eischen zal bijzondere aandacht worden gewijd.

Ontwerpen zullen U worden aangeboden in verband met de regeling van de pensioenaanspraken van het spoorwegpersoneel.

Uwe medewerking zal worden gevraagd om de particuliere locale telephoonexploitatie door Rijksexploitatie te vervangen.

Een wetsontwerp bedoelende verkrijging door landarbeiders van land met woning in eigendom of van los land in pacht, zal worden ingediend. Wetsontwerpen tot herziening van de jachtwet en van de regeling van het landbouw- en veeartsenijkundig onderwijs zijn in bewerking. Een wetsontwerp ter verzekering van arbeiders tegen geldelijke gevolgen van beroepsziekten zal U bereiken.

Maatregelen worden beraamd tot verbetering van den financieelen en economischen toestand van Suriname.

In voorbereiding is eene hervorming van de politie-rechtspraak in Nederlandsch-Indië

Een wetsontwerp zal U worden aangeboden tot wijziging van artikel 111 van het Reglement op het beleid der Regeering van Nederlandsch-Indië.

Moge op Uw veelomvattenden arbeid Gods zegen rusten.

In naam der Koningin, verklaren wij de gewone Zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

Het verheugt Mij, weder in Uw midden te zijn.

Onze betrekkingen met de andere Mogendheden zijn van den meest vriendschappelijken aard.

Gelijk te vreezen was, heeft de weersgesteldheid ten vorigen jare op land- en tuinbouw een ongunstigen invloed uitgeoefend. Ook thans laat de opbrengst van sommige akker- en tuinbouwgewassen te wenschen over, doch voor de veehouderij zijn de tijden voordeelig.

Ondanks eenige ongunstige omstandigheden was in handel en nijverheid in verschillende opzichten vooruitgang waar te nemen. Het scheepvaartverkeer nam weder, en in niet onbelangrijke mate, toe; in het scheepvaartbedrijf waren de uitkomsten van de vrachtvaart ter zee minder ongunstig. De staat der koloniën geeft in menig opzicht reden tot tevredenheid. De meer geregelde toestanden, die, als gevolg van het in de laatste jaren ten opzichte van de Buitenbezittingen in toepassing gebrachte Regeeringsbeleid, in die streken zijn ontstaan, oefenen eene verblijdende werking uit op de ontwikkeling van handel en verkeer, en geven grond om een gestadigen economischen vooruitgang van dat gebied te verwachten. Zeer betreur Ik, dat de cholera in verschillende streken van Nederlandsch-Indië slachtoffers eischte.

Burgerlijke en militaire landsdienaren zoo hier te lande als in de koloniën vervullen hunne taak op eene wijze, die lof verdient.

Hoewel de loop van ’s Rijks middelen niet onbevredigend is, blijft toch ten gevolge van de vele hoogst noodzakelijke nieuwe uitgaven de financieele toestand des Rijks de grootste zorg eischen.

Binnenkort zullen de reeds vroeger aangekondigde ontwerpen tot herziening van het tarief van invoerrechten en tot invoering eener algemeene inkomstenbelasting U bereiken. Tot dekking van het zeer aanzienlijke tekort op den aanstaanden dienst zal de toevlucht moeten worden genomen tot dezelfde tijdelijke maatregelen, als voor het loopende dienstjaar is geschied. Wetsontwerpen ter verzekering van arbeiders tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit en ouderdom en tot wijziging der Ongevallenwet 1901, zullen U bereiken.

De bij U ingediende wetsontwerpen, alsmede die, waarvan de indiening reeds vroeger is toegezegd, zullen veel van Uw tijd en Uwe inspanning eischen.

Toch zullen met het oog op noodig gebleken voorzieningen daarnevens nog eenige wetsontwerpen aan U worden aangeboden.

Een wetsontwerp tot vaststelling van eene eedsformule en van de gevallen, waarin de eed van getuigen in burgerlijke en strafgedingen kan worden vervangen door eene belofte, zal U bereiken.Ook zullen U worden voorgelegd eene herziening van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek omtrent de verbintenis uit onrechtmatige daad, alsmede van de wet op het auteursrecht.

Bij de herziening der onderwijswetgeving, welke naar aanleiding van het rapport der Ineenschakelingscommissie zal moeten worden overwogen, zullen de onderwerpen, welke met de jongste wijziging der wet op het lager onderwijs in nauw verband staan, alsmede de wettelijke voorziening in zake het vak-onderwijs, het eerst de aandacht vragen, voor zooveel zulks, zonder het geheel te verbreken, mogelijk blijkt.

Indiening van een wetsontwerp tot herziening der Militiewet 1901 kan spoedig worden te gemoet gezien, terwijl, in verband daarmede, eene wijziging van enkele bepalingen der Landweerwet U ter overweging zal worden aangeboden.

Een ontwerp van wet betreffende den landstorm is in bewerking en zal U eerlang bereiken.

In aansluiting aan de verbetering van de Waal, zal, in het belang van de scheepvaart, een aanvang gemaakt worden met de normaliseering der Boven-Merwede.

Ontwerpen worden voorbercid tot bevordering van de verbetering der afwatering van de provinciën Friesland en Groningen, van het Meppelerdiep en van de Vecht in Utrecht.

Voorstellen tot hervorming van het binnenlandsch bestuur in Nederlandsch-Indië zijn mede in voorbereiding.

Op Uwe toewijding en ijver zal, naar lk vertrouw, niet tevergeefs een beroep worden gedaan.

Gods zegen ruste op Uw arbeid.

Ik verklaar de gewone zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

De Koningin, Wier Moederplicht Haar verhindert, in Persoon deze Zitting van de Staten-Generaal te openen, heeft ons opgedragen in Haren naam die taak te vervullen.

De geboorte van Prinses Juliana, waarbij zoo ruimschoots is gebleken van hartelijke deelneming in het geluk van Hare Majesteit en Haar Huis en van dankbare vreugde over den zegen daarin aan het vaderland geschonken, heeft een nieuwen band tusschen het Koninklijk Huis en het volk gelegd.

Onze betrekkingen met de buitenlandsche Mogendheden zijn van den meest vriendschappelijken aard.

Ofschoon de toestand van land- en tuinbouw niet onbevredigend kan worden genoemd, staat te vreezen, dat ten gevolge van de voor het gewas ongunstige weersgesteldheid de uitkomsten van 1909 in menig opzicht belangrijk bij die van vorige jaren zullen achterblijven.

In den toestand van handel en nijverheid kwam eenige verbetering. Ook het scheepvaartverkeer is dit jaar, althans voor sommige havens, toegenomen; in het scheepvaartbedrijf bleven echter ook nu de uitkomsten van de algemeene vrachtvaart beneden hetgeen mag worden gewenscht.

De toestand der koloniën is over het algemeen bevredigend. De gunstige berichten omtrent den gang van zaken in Atjeh doen vertrouwen, dat de bestuursvoering in dat gewest in de goede richting wordt geleid.

Zoo hier te lande als in de koloniën kwijten burgerlijke en militaire landsdienaren zich op lofwaardige wijze van hunne taak.

Evenals tot hiertoe blijft de Regeering naar de toepassing van Christelijke rechtsbeginselen streven.

De financieele toestand des Rijks eischt dringend voorziening. Een voorstel tot verhooging der successiebelasting zal U onverwijld bereiken, terwijl een ontwerp tot herziening van het tarief van invoerrechten, naar de Regeering vertrouwt, nog vóór den afloop van het zlttingsjaar zal kunnen worden ingediend en eene algemeene inkomstenbelasting in bewerking is.

Het zeer aanzienlijke tekort op den komenden dienst vordert echter, dat, in afwachting van blijvende versterking der Rijksontvangsten, buitengewone maatregelen worden genomen tot aanvulling der middelen.

Behalve de voortzetting van de heffmg van opcenten op de vermogensbelasting en op de belasting op bedrijfs- en andere inkomsten zal daartoe dienstbaar kunnen worden gemaakt de voorgestelde verhooging van den accijns op binnen- en buitenlandsch gedistilleerd, alsmede eene voorloopige verhooging van het tarief van invoerrechten.

Een wetsontwerp tot regeling van de begrootingen en rekeningen van Staatsbedrijven is ter indiening gereed.

In zake de arbeidersverzekering zullen U voorstellen worden aangeboden tot regeling der verplichte ziekteverzekering en tot nadere wijziging der Ongevallenwet, terwijl een ontwerp betreffende de verplichte invaliditeits- en ouderdomsverzekering in bewerking is.

Indiening van een wetsontwerp tot instelling van een fonds ter aanvulling en verbetering van de kustversterking en van het materieel der zeemacht, bestemd voor de verdediging van de zeegaten, kan eerlang worden te gemoet gezien.

De reeds in uitzicht gestelde herziening der Militiewet 1909 is in voorbereiding.

Op de noodzakelijkheid om ter verzekering van eene behoorlijke aanvulling van het kader van het leger eene regeling te treffen, blijft de aandacht der Regeering gevestigd.

Op onderwijsgebied blijft de werkzaamheid der Regeering eenigszins belemmerd, zoolang de hoogst gewichtige arbeid der Ineenschakelingscommissie nog niet is voltooid. Nietternin zullen, overeenkomstig de reeds aangenomen gedragslijn, maatregelen van urgenten aard, welke met de taak dier commissie in nauw verband staan, niet worden uitgesteld. Een plan is in overweging tot meer doeltreffende subsidieering in de kosten van schoolbouw, welke thans het bijzonder lager onderwijs menigmaal al te zwaar drukken. Naar de mogelijkheid eener vervroegde uitbetaling der subsidies aan het bijzonder lager onderwijs zal een onderzoek worden ingesteld.

Het voornemen bestaat om eene Staatscommissie in het leven te roepen teneinde te onderzoeken, welke wijzigingen in de Grondwet behooren te worden aan gebracht.

Uwe medewerking zal voorts, behalve voor de reeds bij U aanhangige of ten vorigen jare U toegezegde wetsontwerpen, worden ingeroepen voor verschillende andere, waaronder: eene herziening van het strafrechtelijk deel der Kinderwetten; wijzigingen van de Gezondheidswet, van de Woningwet en van de Armenwet; eene regeling van de pensionneering van leeraren aan bijzondere hoogere burgerscholen en gymnasia; wetsontwerpen tot toekenning van pensioen aan de weduwen en weezen van mindere geëmployeerden, werklieden en bedienden, werkzaam bij inrichtingen van ’s Rijks zee- en landmacht, – tot oprichting van een landstorm, – tot het aanbrengen van wijzigingen in de Arbeidswet, waaronder die betreffende het verbod van vrouwennachtarbeid, welke noodig zijn geworden door de toetreding van Nederland tot de desbetreffende internationale conventie, – tot instelling van bakkersraden, – tot bescherming der steenhouwers en der bootwerkers, – tot herziening der Hinderwet, inzonderheid bedoelende het tegengaan van de vervuiling der openbare wateren, – tot het vaststellen van regelen betreffende de aanduiding van handelswaren, – tot bevordering van Regeeringswege van eene deskundige onpartijdige voorlichting der ondernemers meer bepaald van den middenstand, – tot vernieuwing der wettelijke regelen in zake het tegengaan van overstroomingen, – en tot bevordering van het totstandkomen van spoorweglijnen voor het locale verkeer. Mede zijn voorstellen in voorbereiding ten einde belangrijke waterstaatswerken te kunnen uitvoeren, waaronder de verbetering van de groote rivieren.

De Regeering blijft doordrongen van de roeping van Nederland om het welzijn der bevolking van de koloniën te bevorderen.

Naar inperking van het misbruik van opium in Nederlandsch-Indië zal ernstig worden gestreefd.

De oeconomische ontwikkeling der Buitenbezittingen zal krachtig worden bevorderd. Bij de organisatie van het bestuur aldaar zullen de inlandsche zelfbesturen zooveel mogelijk worden in stand gehouden.

Met de bevordering van het volksonderwijs zoo op Java als in de Buitenbezittingen zal worden voortgegaan.

De herziening van de thans geldende bepalingen op de toelating en op het verblijf en het verkeer in Nederlandsch-Indië zal eerlang tot stand komen. Een wetsontwerp is in bewerking tot wijziging van de Indische Mijnwet, waardoor de gelegenheid zal worden geopend om aan de Indische geldmiddelen een grooter aandeel te verzekeren in winsten uit mijnbouw.

Veel zal weder van Uwe toewijding worden gevraagd.

Moge Uw arbeid, onder den zegen Gods, tot heil des vaderlands strekken. In naam der Koningin verklaren wij de Zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

De Koningin, tot Haar leedwezen verhinderd in Uw midden te verschijnen, heeft ons opgedragen deze Zitting der Staten-Generaal te openen.

In de vriendschappelijke verhouding tot de Regeering der Republiek Venezuela is eene storing gekomen, naar welker vreedzame opheffing door Harer Majesteits Regeering wordt gestreefd.Onze betrekkingen met de overige buitenlandsche Mogendheden zijn bij voortduring van den meest vriendschappelijken aard.

Veel is er in moederland en koloniën, dat tot erkentelijkheid stemt. Nochtans zijn er ook eenige minder gunstige verschijnselen waar te nemen.

Met dankbaarheid mag worden vermeld, dat de toestand van landbouw, tuinbouw en veeteelt over het algemeen bevredigend is. Het gevaar, dat door het optreden van het mond- en klauwzeer den veestapel bedreigde, is thans geweken.

Minder voldoening geeft, mede ten gevolge van de moeilijkheden op de geldmarkt, de toestand van handel en nijverheid. Het scheepvaartverkeer over enkele Nederlandsche havens is in dit jaar geringer dan in 1907. Dientengevolge geeft het scheepvaartbedrijf, in het bijzonder de algemeene vrachtvaart, onbevredigende uitkomsten. In meer dan ééne gemeente trof, door deze oorzaken, werkloosheid een deel der arbeidende bevolking.

De belastinginvoering in het Gouvernement Sumatra’s Westkust heeft in dat gewest ongeregeldheden doen ontstaan, die de Regeering diep betreurt, ook met het oog op de gevallen slachtoffers.

De kolonie Curacao ondervindt schade door de verstoring van het verkeer met Venezuela.

Lof verdient de wijze waarop zoo hier te lande als in de koloniën burgerlijke en militaire landsdienaren zich van hun plicht kwijten.

De toestand van ’s lands financiën eischte zooveel mogelijk beperking bij de voorstellen tot uitgaven en vordert, afgezien nog van hetgeen later zal noodig zijn voor de uitvoering van sociale hervormingen, duurzame versterking der middelen tot behoud van het financieel evenwicht.

Daartoe zullen U wetsontwerpen worden aangeboden tot herziening en verhooging van het recht van successie en tot invoering van eene algemeene inkomstenbelasting met eene kapitaalbelasting als aanvulling, ter vervanging der Vermogens- en Bedrijfsbelasting.

Ten einde te voorzien in het tekort voor het volgend dienstjaar zullen U voorstellen bereiken tot heffing van een matig aantal opcenten op de Vermogens- en Bedrijfsbelasting en tot verhooging van den accijns op het gedistilleerd, waarvan de opbrengst in de toekomst zal kunnen strekken tot acquivalent van eene verlaging van den accijns op de suiker.

Verschillende wetsontwerpen, behalve de reeds te voren toegezegde, zullen U eerlang bereiken, waaronder: tot herziening van de wetgeving betreffende de naamlooze vennootschappen, – tot wijziging van het zeerecht, – tot herziening van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek ten aanzien van de verplichting tot vergoeding van schade door onrechtmatige daad ontstaan, – tot regeling van de aansprakelijkheid voor de schade door automobielen veroorzaakt, – tot gedeeltelijke herziening van het Eerste Boek van het Wetboek van Strafrecht, – tot regeling van de banken van leening, – tot het vaststellen van bepalingen omtrent de toekenning van pensioen aan de weduwen en weezen van militairen beneden den rang van officier, behoorende tot de zee- en landmacht, – tot wijziging van de wet op het militair onderwijs, – tot herziening der wet tot regeling van het veeartsenijkundig Staatstoezicht en op de veeartsenijkundige politie, – tot beperking van den Zondags- en den nachtarbeid in het broodbakkersbedrijf – alsmede eenige voorstellen van bijzonder dringenden aard ter herziening der Ongevallenwet.

Plannen tot verbetering van de Maas tusschen St. Anddes en Hedikhuizen, zoomede van den Gelderschen Ijssel, zijn in overweging. Voortgegaan wordt met het bevorderen van de totstandkoming van spoorweglijnen, welke aan de locale verkeersbehoeften voldoen. Van de bestuursbemoeiingen met het financieel beheer in de zelfbesturende landschappen van den Oostindischen Archipel mogen voor de welvaart dier landschappen goede vruchten worden verwacht.

Het bezoek van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië aan Atjeh heeft tot een helder inzicht in den gang van zaken aldaar geleid en duidelijk den weg tot bevrediging van dat gewest aangewezen.

Gewichtige aangelegenheden zullen ook dit jaar Uwe aandacht en toewijding vragen.

Moge God Zijn zegen op Uwen arbeid doen rusten.

In naam der Koningin, verklaren wij de Zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren,

Ik waardeer het, ook thans Uwe zitting in persoon te kunnen openen.

Uwe Vereenigde Vergadering vindt ditmaal niet in de Grafelijke Zalen plaats, ten einde stoornis te vermijden in den loop der beraadslagingen van de Tweede Vredesconferentie.

Den gewichtigen arbeid dier Conferentie volg Ik met onverdeelde belangstelling; voor haar welslagen koester Ik de beste wenschen.

In menig opzicht stemt de algemeene toestand van het land en van de koloniën tot dankbare tevredenheid.

Ook dit jaar kan op het voortduren der meest vriendschappelijke betrekkingen met de buitenlandsche Mogendheden worden gewezen.

Ondanks den koelen zomer zijn de uitkomsten van den landbouw over het geheel vrij gunstig, die van den tuinbouw in de belangrijkste tuinbouwstreken beter dan in jaren het geval was. Voor de veehouderij zijn de vooruitzichten minder gunstig geworden ten gevolge van het uitbreken van het mond- en klauwzeer onder het rundvee.

De meeste takken van nijverheid en handel doorleefden een tijdvak van groote bedrijvigheid. De scheepvaartbeweging in de Nederlandsche havens blijft toenemen. Met uitzondering der algemeene vrachtvaart, geeft het scheepvaartbedrijf bevredigende uitkomsten.

De organisatie van het inlandsche kredietwezen begint op Java hare gunstige uitwerking op het oeconomisch weerstandsvermogen der bevolking te doen gevoelen.

Zee- en landmacht, zoowel in het moederland als in de koloniën, vervullen hare taak met ijver en toewijding. Omtrent de burgerlijke ambtenaren kan in denzelfden zin worden getuigd.

Voorstellen tot het brengen van veranderingen in het IIIe en in het IVde Hoofdstuk van de Grondwet zullen U eerlang bereiken. De voorgenomen herziening van ons zeerecht is zoover gevorderd, dat een wetsontwerp tot wijziging van het grootste deel van het Tweede Boek van het Wetboek van Koophandel en van daarmede samenhangende bepalingen in andere wetboeken weldra mag worden te gemoet gezien. Ook zal U spoedig worden aangeboden een voorstel, houdende veranderingen in het burgerrechtelijk deel der Kinderwetten, alsmede eene voordracht tot wijziging van de wet op de rechterlijke organisatie, welke de gelegenheid zal openen enkele der, in verband met de ontworpen admimstratieve rechtspraak aanhangige, voorstellen zonder verwijl af te doen. Ten behoeve der instelling van een Rijksontsmettingsdienst zal Uwe medewerking worden ingeroepen.

Voorstellen zullen U bereiken tot betere voorziening in de eischen der kustverdediging.

Ontwerpen tot nadere wijziging der Militiewet en tot aanvulling en wijziging van eenige bepalingen der Landweerwet zijn in voorbereiding. Eene voordracht betreffende den aanleg van een gedeelte van de afsluiting der Zuiderzee en indijking en droogmaking van de Wieringermeer zal weldra aan Uw oordeel worden onderworpen.

Voorstellen tot uitvoering van werken ter opheffing van de bezwaren, die de scheepvaart op de Waal bij lage waterstanden ondervindt, zijn in overweging.

De toegezegde wetsontwerpen betreffende de arbeidersverzekering en ter voorkoming van scheepsrampen zullen U spoedig worden aangeboden; de verder op het gebied der sociale wetgeving aangekondlgde ontwerpen zijn in gevorderden staat van voorbereiding.

Eene wijziging der Hinderwet is ontworpen, strekkende onder meer om die wet beter dienstbaar te maken aan de bestrijding van waterverontreiniging en om het toezicht op hare uitvoering te verbeteren.

Ontwerpen tot invoering eener algemeene keuring van vleesch en tot het brengen van eenige wijzigingen in de wet op het veeartsenijkundig Staatstoezicht en de veeartsenijkundige politie zullen U bereiken.

Met ernst wordt er naar gestreefd, de versterking van het Nederlandsch gezag in verschillende deelen van den Oost-Indischen Archipel ten bate van de bevolking dier streken te doen komen.

Wetsontwerpen zijn in voorbereiding, strekkende om de bepalingen betreffende de kustvaart in Nederlandsch-Indië te verruimen, en tot vaststelling der kenmerken van het Nederlandsch onderdaanschap van hen, die ult Nederlandsch-Indië herkomstig zijn.

Binnenkort zullen U voorstellen bereiken tot regeling van de wijze van beheer en verantwoording van de geldmiddelen der koloniën Suriname en Curaçao.

Moge Uw gewichtige arbeid, onder Gods zegen, strekken ten nutte des volks.

Ik verklaar de gewone zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren,

Het is Mij aangenaam Uwe zitting wederom in persoon te openen. De toestand van het land en de koloniën is in menig opzicht zeer bevredigend.

De betrekkingen van Nederland met de buitenlandsche Mogendheden zijn van den meest vriendschappelijken aard.

De hevige watervloeden op 12 Maart jl. hebben in de provinciën Zeeland en Friesland veel schade veroorzaakt. De hulpvaardigheid van Mijn volk verloochende zich ook ditmaal niet.

De uitkomsten van den landbouw mogen voldoende, die der veehouderij zelfs gunstig genoemd worden. Die van den tuinbouw zijn voor somrnige gewassen naar wensch, voor andere hier en daar minder voordeelig.

De ontwikkeling van handel en nijverheid geeft over het algemeen reden tot tevredenheid. De scheepvaartbeweging in de Nederlandsche havens blijft krachtig toenemen. In de uitkomsten van het scheepvaartbedrijf valt eenige verbetering waar te nemen.

De regeling van den toestand in de zelfbesturende landschappen op Celebes stelt nog hooge eischen aan het beleid en de volharding van de burgerlijke en militaire overheid in dat gewest. De weigering der bestuurders van Badoeng en Tabanan om aan de hun gestelde gematigde eischen te Voldoen, heeft een gewapend optreden tegen deze landschappen onvermijdelijk gemaakt.

Land- en zeemacht in moederland en koloniën gaan voort zich met toewijding te kwijten van hare taak; ijver en plichtsbetrachting der burgerlijke landsdienaren blijven te roemen.

De ten vorigen jare op het gebied van het rechtswezen aangekondigde wetsvoorstellen zijn in bewerking. Met name kan van de ontwerpen tot wijziging en aanvulling van het algemeen deel van het Wetboek van Strafrecht en tot herziening van de wetgeving betreffende de naamlooze vennootschappen de indiening eerlang worden te gemoet gezien.

Wijders zullen U voorstellen worden aangeboden tot wijziging der wet op het recht van vereeniging en vergadering; tot het brengen van de noodige veranderingen m verschillende wetboeken in verband met de invoering der aanhangige nadere regeling van het bewijs in burgerlijke zaken, en tot snellere afdoening en vereenvoudigde berechting der strafzaken, waarvan de kantonrechter kennis neemt.

In de Woningwet zijn eeruge wijzigingen wenschelijk gebleken, tot het aanbrengen waarvan U een voorstel zal worden gedaan.

Eene wettelijke regeling ten aanzien der banken van leening is in voorbereiding.

Van de voorstellen tot duurzame versterking der opbrengst van ’s Rijks middelen zijn ter indiening gereed die ter samensmelting van de vermogens- en de bedrijfsbelasting tot ééne heffing onder den naam van inkomstenbelasting, ter verhooging van het zegelrecht op effecten en tot het treffen van den inbreng in naamlooze vennootschappen met een evenredig registratierecht. De overige ontwerpen, waaronder tot wijziging der wet op het recht van successie en van overgang bij overlijden, tot heffing van een debictrecht op tabak en tot technische herziening van het tarief van invoerrechten zullen volgen. Voorts bereiken U wetsontwerpen tot verlaging van den accijns op de suiker en tot verhooging van dien op het gedistilleerd.

In den loop van dit zittingjaar zullen aan Uw oordeel worden onderworpen ontwerpen tot nadere wijziging der Militiewet, tot aanvulling en wijziging van eenige bepalingen der Landweerwet en tot instelling van een fonds ter spoedige afwerking van de Stelling van Amsterdam.

Het groote nationale belang van afsluiting en gedeeltelijke drooglegging van de Zuiderzee besef Ik ten volle.

Ernstig wordt overwogen, of dit werk, wellicht aanvankelijk beperkt tot het maken van een enkelen polder zonder voorafgaande afsluiting, reeds in de naaste toekomst ware aan te vatten.

Ontwerpen van de toegezegde regelingen der ziekte- en ouderdomsverzekering, eerstgenoemde in verband met wijziging der Ongevallenwet, alsmede voorstellen ter uitbreiding van de ongevallenverzekering tot zeelieden op koopvaardijschepen en ter voorkoming, zooveel doenlijk, van scheepsrampen, zullen U achtereenvolgens bereiken.

Wettelijke bepalingen betreffende den arbeidsduur en den nachtarbeid van volwassen manner in bepaalde bedrijven worden voorbereid.

De voorschriften, bij of krachtens de arbeids- en veiligheidswetten vastgesteld, zullen aan herziening worden onderworpen.

De krachtige pogingen om het evenwicht tusschen de inkomsten en uitgaven van Nederlandsch-Indië te herstellen, zijn niet zonder vrucht gebleven. Niettemin zal verdere verruiming van inkomsten noodig zijn om aan klimmende behoeften, die niet onbevredigd mogen worden gelaten, het hoofd te kunnen bieden.

Het voorstel, strekkende om aan Nederlandsch-Indië op financieel gebied grootere zelfstandigheid te verleenen, zal weldra worden ingediend.

Uw hoogst gewichtige arbeid zij, onder Gods zegen, bevorderlijk aan de belangen des volks.

Ik verklaar de gewone zitting van de Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

Het verheugt Mij weder te midden der Vertegenwoordigers van het Nederlandsche Volk te mogen vertoeven.

De algemeene toestand van het land en van de koloniën geeft in menig opzicht reden tot tevredenheid.

Omtrent land- en tuinbouw luiden de berichten over het geheel genomen bevredigend, ondanks de schade, aan sommige gewassen door nadeelige weersinvloeden berokkend.

Handel en nijverheid blijven zich ontwikkelen.

De scheepvaartbeweging in de Nederlandsche havens neemt toe. Intusschen laten, hier evenals elders, de uitkomsten van het scheepvaartbedrijf ter zee nog steeds te wenschen over. Hetzelfde geldt ten aanzien der scheepvaart op de binnenwateren.

Verschijnselen zijn waar te nemen, die weder op eenige verbetering van den oeconomischen toestand der Inlandsche bevolking op Java wijzen. In de Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo werd het langdurig verzet der leden van het voormalige sultansgeslacht gebroken.

De houding van sommige Inlandsche vorsten in Zuid-Celebes heeft genoodzaakt tot een gewapend optreden, dat aanvankelijk met gunstig gevolg bekroond is.

Zee- en Landmacht vervullen hare taak op hoogst verdienstelijke wijze; met dankbare waardeering gedenk Ik, wat in verschillende deelen van den Indischen Archipel door leger en vloot werd verricht. Van den ijver en de toewijding van het personeel der overige takken van dienst kan Ik eveneens met lof gewagen.

De betrekkingen van Nederland met de andere Mogendheden bleven zich ook dit jaar kenmerken door het gewenschte vriendschappelijke karakter. De tijding der beëindiging van den oorlog in Oost-Azië werd door Mij met welgevallen vernomen.

Op het gebied der wetgeving wordt Uwe medewerking gevraagd zoowel voor reeds door de afgetreden Ministers ontworpen, als voor nieuwe voorstellen.

Het in werking treden der Kinderwetten wordt zooveel mogelijk bespoedigd.

De aanhangige wetsontwerpen betreffende de arbeidsovereenkomst, de regeling van het bewijs in burgerlijke zaken en de administratieve rechtspraak zullen veel van Uwe aandacht vorderen.

Het ligt in het voornemen, aan eene herziening van het in menig opzicht verouderde Tweede Boek van het Wetboek van Koophandel de hand te slaan en enkele aanvullingen voor te stellen van het algemeene deel van het Wetboek van Strafrecht, waaronder de invoering der voorwaardelijke veroordeeling. In voorbereiding zijn wettelijke maatregelen tot invoermg van het Wetboek van Militair Strafrecht en van de Wet op de Krijgstucht.

Wat het onderwijs betreft, zal bevordering van den bloei en de ontwikkeling van het vakonderwijs op den voorgrond staan.

Eene herziening van de Armenwet wordt voorbereid.

De gewijzigde Drankwet levert in hare toepassing moeilijkheden op, welke verandering van sommige harer bepalingen wenschelijk doen achten.

De toestand van ’s lands financien maakt een zuinig en omzichtig beheer beslist noodzakelijk. De stijging van de opbrengst der middelen is, hoewel belangrijk, niet voldoende om het hoofd te kunnen bieden aan de toenerning der uitgaven. Versterking der middelen is derhalve noodig; aanstonds en tijdelijk, met het oog op het voor 1906 geraamde tekort; duurzaam, ook ter bestrijding van de te verwachten uitgaven voor het lager onderwijs en voor sociale hervormingen. Voor de tijdelijke versterking wordt U bij de Staatsbegrooting voor het volgend dienstjaar een voorstel aangeboden; voor de duurzame worden maatregelen voorbereid.

Bepalingen zullen worden ontworpen betreffende vooroefening der jeugd, ten einde de mogelijkheid te openen om op den duur, door eene verkorting van den diensttijd onder de wapenen, te geraken tot verhooging van het militie-contingent, geleidelijk voerende tot weerbaarheid van het geheele volk.

Eene regeling wordt voorbereid om het daarheen te leiden, dat steeds over een jong en krachtig kader kan worden beschikt.

De vraag is in overweging, op welke wijze eene voorziening ware te treffen, waardoor – zonder verzwaring der lasten – de Stelling van Amsterdam zou worden voltooid binnen den kortsten tijd, waarin zulks in verband met technische eischen kan plaats hebben.

Ter bevordering van het verkeer en tot verhooging der productiviteit van den bodem in de onderscheidene deelen des lands zal, naarmate de middelen dit toelaten, Uwe medewerking worden gevraagd voor den aanleg of het subsidieeren van openbare werken.

De instelling van het Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel maakt enkele wijzigingen in bestaande wetten noodig.

Aan Uw oordeel zullen worden onderworpen regelingen van de verplichte ziekteverzekering in verband met wijziging, der Ongevallenwet, en van de verplichte invaliditeits-
en ouderdomsverzekering; deze laatste in te voeren, zoodra de vereischte middelen beschikbaar zullen zijn.

Behalve tot hen die in landbouwbedrijven en in de zeevisscherij werkzaam zijn, zal U worden voorgesteld de ongevallenverzekering uit te breiden tot zeelieden ter koopvaardij.

Wettelijke bepalingen zullen worden ontworpen, ten einde scheepsrampen zooveel doenlijk te voorkomen.

Stappen zullen worden gedaan om te geraken tot geheele afschaffing van tienden.

De financieele toestand van Nederlandsch-Indië maakt verhooging van bestaande en invoering van nieuwe belastingen onvermijdelijk. Bij de voorstellen daartoe zal echter in het oog worden gehouden, dat de directs belastingen, voor zoover zij op de Inlandsche bevolking van Java en Madoera drukken, met mogen worden verzwaard. Met het nemen van maatregelen tot oeconomische verheffing dier bevolking zal worden voortgegaan.

Een voorstel is in bewerking, strekkende om aan
Nederlandsch-Indië op financieel gebied grootere zelfstandigheid te verleenen.

Tot vaststelling van eene Mijnwet voor Curaçao zal Uwe medewerking worden gevraagd.

Ten einde den gewonen wetgever vrijheid te geven bij de regeling der kiesbevoegdheid, zal U eene herziening worden voorgesteld van de daarover handelende bepalingen der Grondwet.

Vooraf wensch Ik te doen onderzoeken, welke andere wijzigingen nog in de Grondwet moeten gebracht worden.

Bij de uitvoering der aangekondigde voornemens zal zooveel doenlijk rekening gehouden worden met de wenschen van alle groepen van Mijn Volk, zonder onderscheid van richting.

Gewichtig is de taak, die U wacht.

Moge Uw arbeid, onder Gods zegen, strekken ten nutte van het Nederlandsche Volk.

Ik verklaar de gewone Zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.

Mijne Heeren!

Wederom ben Ik in Uw midden verschenen, om, ditmaal voor het eerst in deze oud-Grafelijke zaal, de gewone zitting der Staten- Generaal te openen.

Het is Mij aangenaam te kunnen verklaren, dat de betrekkingen van Nederland met de buitenlandsche Mogendheden van den meest vriendschappelijken aard bleven.

Het door Mij betreurde uitbreken van den oorlog in Oost-Azië noopte Mij voor Nederland en voor zijne koloniën en bezittingen in andere werelddeelen, eene verklaring van neutraliteit uit te vaardigen.

Zee- en landmacht gingen voort zich, zoo hier te lande als over zee, Op loffelijke wijze van haren plicht te kwijten. Het korps burgerlijke ambtenaren gaf door nauwgezetheid en ijver in den dienst bij voortduring reden tot tevredenheid.

Met ingenomenheid werd door Mij onlangs een gedenksteen onthuld ter herinnering aan de thans voltrokken scheiding tusschen Maas en Waal, een waterstaatswerk, waarvan voor de welvaart van Noordbrabant en Gelderland gunstige verwachtingen gekoesterd worden.

In weerwil van de groote droogte die dezen zomer kenmerkte, geeft de toestand van land- en tuinbouw genoegzame reden tot voldoening. Niet in elk opzicht bevredigend zijn de uitkomsten van handel en scheepvaart. Die der nijverheid stellen bij meer dan één bedrijf, als gevolg van buitenlandsche mededinging, rechtmatige verwachtingen teleur.

De verdere bevestiging van hetgeen tot dusver in Noord-Sumatra verkregen werd, maakte opnieuw niet onbelangrijke vorderingen. Krachtiger optreden in de Gajoe- en Atlaslanden kon met het oog hierop niet uitblijven. Dat hierbij ook ongewapenden ten offer vielen, wordt, al was het niet te voorkomen, door Mij betreurd.

De bevolking van Java verkeert, dank zij de betere gesteldheid van haar hoofdbedrijf, in iets minder gedrukten toestand. Maatregelen ter verhooging van haar oeconomische kracht blijven niettemin noodzakelijk. De stand der Indische financien eischt nevens groote behoedzaamheid bij het doen der uitgaven, verruiming van inkomsten.

De steeds klimmende eischen aan ’s Rijks schatkist gesteld, zonder daaraan geëvenredigde stijging der inkomsten, maken het ten plicht, elke niet dringend noodzakelijke uitgave te verdagen en op aanvulling der middelen bedacht te zijn.

Reeds de behandeling van de wetsontwerpen die bij de Staten-Generaal aanhangig zijn, zal in deze zitting meer dan gewone inspanning vorderen. Opnieuw zal een voorstel tot wijziging en aanvulling van de wet op het Hooger Onderwijs bij U inkomen. Onderscheidene ten vorigen jare aangekondigde voorstellen van wet zullen U weldra bereiken. Een wetsontwerp ter verzekering tegen invaliditeit en ouderdom zal daaraan worden toegevoegd. Bovendien zal aan de invoering van de Kinderwetten en van de Militaire straf- en tuchtwetten de laatste hand zijn te leggen. Eene wijziging zoo van de regeling der Naamlooze Vennootschappen als van de Leerplichtwet is in bewerking.

Neemt de taak der Staten-Generaal, Mijne Heeren, gaandeweg breeder afmeting aan, Ik blijf voor de vervulling van die steeds meer omvattende taak vertrouwen op Uwe voortvarendheid en op Uwe toewijding aan de belangen van het Vaderland.

Moge de Almachtige God Zijn zegen op Uwe werkzaamheden doen rusten.

Ik verklaar de gewone zitting der Staten-Generaal te zijn geopend.