Mijne Heeren!

De Koning, Wiens dierbaar leven dit jaar, Gode zij dank, gespaard bleef, heeft ons opgedragen deze zitting der Staten-Generaal te openen.

‘s Konings betrekkingen met de buitenlandsche Mogendheden zijn steeds van vriendschappelijken aard.

Met ingenomenheid is gevolg gegeven aan de uitnoodiging om deel te nemen aan de anti-slavernijconferentie te Brussel; getrouw aan de beginselen door Nederland als koloniale Mogendheid voortdurend gehuldigd en in toepassing gebracht, hebben’s Konings gevolmachtigden ernstig medegewerkt tot het beramen van maatregelen, die kunnen strekken tot bestrijding van den slavenhandel. De Regeering betreurt ten zeerste dat tot dusverre de conferentie niet heeft geleid tot het beoogde menschlievende doel.

De min gunstige weersgesteldheid heeft de goede verwachtingen omtrent den oogst eenigermate teleurgesteld; de veestapel verkeert in uitstekenden toestand. De ten einde gebrachte enquête betreffende den landbouw heeft menige bijzonderheid aan het licht gebracht, waarvan met vrucht gebruik kan gemaakt worden bij het overwegen van maatregelen ter bevordering van de belangen van dien voornamen tak van volkswelvaart.

Eenige verbetering is merkbaar in den toestand van handel en nijverheid, terwijl de scheepvaart, vooral die ter zee, zich aanmerkelijk heeft uitgebreid. Uwe goedkeuring zal gevraagd worden voor de met eenige stoombootmaatschappijen gesloten overeenkomsten, ten einde een versnelden mafidienst met Nederlandsch-Indië te bevorderen.

Ook dit jaar hebben in verschillende deelen des lands werkstakingen plaats gehad; van Regeeringswege is door afdoende maatregelen gewaakt tegen verstoring der openbare orde. Aan de Staatscommissie, ingesteld bij de wet van 19 januari 1890 (Staatsblad no. 1) is, behalve voortzetting van den arbeid der parlementaire Enquête-Commissie, opgedragen bij haar onderzoek na te gaan in hoeverre in de onderscheiden takken van nijverheid behoefte bestaat aan officieele organen tot vertegenwoordiging van de belangen der arbeiders en tot oplossing van tusschen hen en de werkgevers gerezen geschillen. De in den zomer van dit jaar te Amsterdam gehouden tentoonstelling tot bevordering van veiligheid en gezondheid in fabrieken en werkplaatsen en het daaraan verbonden congres door particulier initiatief tot stand gekomen, geven de Regeering eenen zeer gewaardeerden steun in hare pogingen om verbetering in den toestand te brengen.

Bij de reeds aanhangige wetsontwerpen, welker behandeling een groot deel van Uwen beschikbaren tijd zal vorderen, zullen nog enkele andere gevoegd worden, waarvan de indiening, reeds vroeger toegezegd, tot nog toe vertraging heeft ondervonden.

Voorts zullen weldra aan Uwe goedkeuring worden onderworpen eenige financieele maatregelen in verband staande met verschillende in het afgeloopen zittingsjaar tot stand gekomen wetten. De toestand van ’s Rijks geldmiddelen laat toe de gemeenten te hulp te komen zonder de Rijksinkomsten te versterken. Nevens de reeds aanhangige ontwerpen, het belastingwezen betreffende, zullen wetsvoorstellen tot herziening van de personeele belasting en van den zoutaccijns Uwe aandacht vorderen.

Op spoedige behandeling van het in de vorige zitting ingediende ontwerp tot regeling van den krijgsdienst wordt prijs gesteld. Weldra zal U een wetsontwerp, de ter uitvoering dier regeling noodige invoerings- en overgangsbepalingen bevattende, worden aangeboden.

Bovendien zullen U wetsontwerpen bereiken op de verveningen en tot regeling der bevoegdheid om als officier of machinist dienst te doen aan boord van koopvaardijschepen.

De verrichtingen van de zee- en landmacht in Nederlandsch-Indië kunnen weder niet anders dan met grooten lof vermeld worden. Beider roem werd verhoogd door de jongste wapenfeiten in Edi. Van de zeemacht wordt opnieuw veel inspanning gevorderd voor de afsluiting van een groot deel der kust van Atjeh, die wegens de bestendiging van het verzet tegen het Nederlandsch gezag noodig is geoordeeld.

Mag de economische toestand in onze Indische bezittingen over het algemeen niet onbevredigend genoemd worden, teleurstellend voor het Bestuur en de inlandsche bevolking zoowel als voor particuliere ondernemers is de – door ongunstige weersgesteldheid veroorzaakte – buitengewoon geringe koffieproductie op Java in dit jaar. Een zeer voorzichtig financieel beleid is meer dan ooit geboden. Niettemin zal met kracht de hand kunnen gelegd worden aan de uitvoering van irrigatiewerken, terwijl Uwe beslissing zal worden ingeroepen om den verderen aanleg van spoorwegen op Java te bevorderen door het verleenen van rentegarantie aan concessionnarissen. De beschikbare overschotten van vroegere dienstjaren maken het mogelijk het geraamd tekort op de in te dienen begrooting te dekken, zonder tot eene geldleening ten behoeve van Nederlandsch-Indië over te gaan.

Gods onmisbare zegen ruste op Uwen arbeid tot bevordering van ’s lands belangen.

In naam des Konings verklaren wij de zitting der Staten-Generaal geopend.

Mijne Heeren!

De Koning, ook thans verhinderd, in Uw midden te verschijnen, heeft ons opgedragen deze zitting der Staten-Generaal te openen.

De geestdrift, waarmede het heuglijk feit van Zijner Majesteits veertigjarige Regeering door het Nederlandsche volk alom in den lande is herdacht, heeft opnieuw het bewijs geleverd, dat een hechte, onverbreekbare band het Huis van Oranje en Nederland vereenigd houdt.

Het is ons aangenaam te mogen mededeelen, dat ’s Konings betrekkingen met de buitenlandsche Mogendheden steeds van den meest vriendschappelijken aard zijn. Onderhandelingen zijn aangeknoopt en middelen beproefd om aan de bestaande onzekerheid omtrent de grenzen van het Nederlandsch gebied zoo in Suriname als op Borneo een goed einde te maken.

De oogst heeft in dit jaar over het algemeen beantwoord aan de goede verwachtingen, die daarvan gekoesterd werden; de toestand van den veestapel is zeer bevredigend; de heropening van de Engelsche markt voor den onbelemmerden invoer van levend hoorn- en wolvee uit Nederland, die op 1 September jongstleden plaats had, zal ongetwijfeld een gunstigen invloed op den veehandel uitoefenen. Ook voor den goederenhandel, de scheepvaart en de nijverheid is de toestand verbeterd.

De toestand van ’s Rijks geldmiddelen blijft bij voortduring bevredigend, mede ten gevolge van het ruimer vloeien van verschillende bronnen van inkomst.

Behalve de reeds aanhangige wetsontwerpen zullen aan Uwe overweging worden onderworpen voorstellen, tot herziening der wetten op de consulaatrechten en tot voorziening tegen besmettelijke ziekten; wijders ontwerpen betreffende het faillissement en surseance van betaling, het wetboek van militair strafrecht en de vaststelling van een reglement op de krijgstucht.

In verband met de weldra te wachten voltooiing der herziening van de belastbare opbrengst der ongebouwde eigendommen zal U een wetsontwerp worden aangeboden tot vaststelling van het bedrag der belasting op de ongebouwde eigendommen voor het Rijk te heffen. Met het daarvoor aan te nemen bedrag zal rekening kwmen gehouden worden bij een mede aan U aan te bieden ontwerp van wet tot wijziging van sommige bepalingen van den zesden titel der wet regelende de samenstelling, inrichting en bevoegdheid der gemeentebesturen, ter voorziening in de min gunstige financieele omstandigheden van sommige gemeenten.

Een wetsvoorstel tot verbetering der heffing van invoerrechten naar de waarde zal U bereiken, nadat bij de wet zal zijn bekrachtigd de nadere overeenkomst tot wijziging van het handels- en scheepvaarttractaat met Groot-Britannië en Ierland.

Ontwerpen tot regeling van den verplichten krijgsdienst en tot vaststelling van de bepalingen omtrent den staat van oorlog en beleg zullen U zoo spoedig mogelijk worden voorgelegd.

Een voorstel tot verandering der bestaande voorschriften op het vervoer van brieven en drukwerken zal U eerlang bereiken, de herziening der wetten op de pakketpost en op de Rijkspostspaarbank wordt voorbereid, gelijk mede een wetsontwerp tot toekenning van tegemoetkoming aan werklieden wegens verminking in dienst van het Rijk of van aannemers van Rijkswerken.

Overeenkomsten tot het verkrijgen eener betere regeling van het spoorwegwezen zullen vermoedelijk spoedig aan Uwe goedkeuring worden onderworpen.

De toestand der Overzeesche bezittingen van het Rijk geeft over het algemeen stof tot tevredenheid en hoop op vooruitgang.

Zee- en landmacht kweten zich ook daar van hares plicht en handhaafden, waar zij geroepen werden aan vijandelijke aanvallen weerstand te bieden, haren ouden roem.

Het nog altijd voortdurend verzet van enkele hoofden en hunne aanhangers onder de bevolking van Atjeh maakte tot tweemalen de wederopvatting der wapenen noodzakelijk, waarbij ook door onze troepen groote verliezen geleden werden. Niettemin openbaart zich steeds meer neiging tot toenadering en onderwerping.

Op Java zijn de woelingen onder de bevolking door het krachtig optreden van het Bestuur en de bestraffing der schuldigen geheel bedwongen en is de rust overal hersteld.

Hoewel nog enkele takken van landbouwnijverheid lijden onder ziekten in het gewas of geringe prijzen op de wereldmarkt, breidt de nijverheid zelve zich uit en vermeerdert, ook onder eene gematigde heffmg van belastingen, de welvaart der bevolking.

Middelen worden beraamd om de kolonie Suriname uit haren staat van verval op te beuren.

De kolonie Curaçao werd geteisterd door eene langdurige droogte. Aan de noodlijdende bevolking werd van bestuurswege en door de algemeene liefdadigheid zooveel mogelijk hulp verschaft.

Gods onmisbare zegen ruste op Uwen arbeid, tot bevordering van ’s lands belangen.

In naam des Konings verklaren wij deze zitting der Staten-Generaal geopend.

Mijne Heeren!

De Koning, verhinderd in Uw midden te verschijnen, heeft ons opgedragen deze zitting der Staten-Generaal te openen.

De betrekkingen des Konings met de buitenlandsche Mogendheden waren van den meest vriendschappelijken aard.

De min gunstige weersgesteldheid deed haren nadeeligen invloed op den oogst gevoelen; de toestand van den veestapel is zeer voldoende; hetzelfde kan nog niet gezegd worden van handel, scheepvaart en nijverheid, al mag, wat den handel betreft, op eenigen vooruitgang gewezen worden.

In eenige provinciën hadden werkstakingen op uitgebreide schaal plaats; door gepaste maatregelen werden grove wanordelijkheden voorkomen.

De toestand van ’s Lands geldrniddelen is niet onbevredigend; bij een spaarzaam beheer bestaat tot het doen van voorstellen tot versterking van ’s Rijks inkomsten geene aanleiding.

Onderscheidene wetsontwerpen ter uitvoering van bepalingen van de Grondwet zullen worden ingediend.

Eene gedeeltelijke herziening van de wet op het lager onderwijs zal U worden voorgesteld.

Uwe medewerking zal worden ingeroepen tot splitsing van de weinige nog overgeblevene meervoudige districten voor de verkiezing van leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

Een wetsontwerp houdende bepalingen tot het tegengaan van overmatigen arbeid van jeugdige personen en vrouwen, zal U eerlang bereiken; Uwe hulp, waar die noodig mocht blijken, om het onderzoek naar den toestand van fabrieken en werkplaatsen tot een goed einde te brengen, zal, naar wij vertrouwen, niet re vergeefs worden ingeroepen.

Wetsontwerpen tot regeling van de pensioenen der burgerlijke ambtenar en van die van hunne weduwen en weezen, zullen U weldra worden aangeboden.

De internationale overeenkomst tot afschaffing der premien bij den uitvoer van suiker, mede door ’s Konings gevolmachtigden onderteekend, zal, bekrachtiging door de wet, leiden tot het voorstellen eener wijziging der belasting op de suiker.

Een ontwerp van wet op den verkoop van natuur- en kunstboter is in bewerking; de gelden, benoodigd voor de oprichting van landbouwproefstations, zullen bij U worden aangevraagd.

De toestand van het materieel onzer marine vordert dringend maatregelen om in aanvulling daarvan te voorzien; op de U weldra aan te bieden Staat begrooting zijn de noodige gelden uitgetrokken om daarmede een begin te maken.

In het Westelijke gedeeite van Java hebben, onder samenwerking van verschillende oorzaken, ernstige onlusten plaats gehad. Door het krachtig op treden van het Bestuur en de uitnemende diensten van het Nederlandsch-Indische leger, werd de rust spoedig hersteld en de voortgang der oproerige beweging, ook in andere gewesten, bedwongen.

Op Noordelijk Sumatra is meerdere genegenheid tot toenadering van de zijde der hoofden merkbaar; de toestand kan in zooverre meer bevredigen genoemd worden.

De ziekte waardoor onze krijgsmacht in Atjeh geteisterd wordt, heeft zich niet uitgebreid. Eene commissie is bijeengeroepen tot overweging der vraag welke middelen uit geneeskundig zoowel als uit militair oogpunt nog nade zouden kunnen worden aangewend, om hare nadeelige gevolgen te keeren.

Met de bede, dat Gods zegen moge rusten op Uwe werkzaamheden, verklaren wij , in naam des Konings, deze zitting der Staten-Generaal geopend.

Mijne Heeren!

De Koning heeft ons opgedragen deze zitting van de Staten-Generaal te openen.

Na het tot stand komen van de grondwetsherziening heeft het vorig Kabinet gemeend zijne taak als geëindigd te moeten beschouwen en heeft het den Koning behaagd een nieuw Ministerie te benoemen, dat thans voor de eerste maal het voorrecht heeft de vertegenwoordigers des volks te ontmoeten.

De groote belangstelling, bij de ten gevolge der invoering van de gewijzigde Grondwet gehouden verkiezingen aan den dag gelegd, bewijst dat de op uitgebreide schaal verleende kiesbevoegdheid ook door de thans voor het eerst opgeroepen kiezers zeer op prijs wordt gesteld.

De uitslag der verkiezingen heeft opnieuw getoond de in den lande levendige begeerte, dat bij de regeling van het volksonderwijs rekening worde gehouden met het Christelijk bewustzijn van het Nederlandsche volk. ‘s Konings Regeering, het openbaar onderwijs als een voorwerp harer aanhoudende zorg beschouwende, zal trachten, binnen de perken der Grondwet, belemmeringen, die tot nog toe der ontwikkeling van het vrije onderwijs in den weg staan, zooveel mogelijk uit den weg te ruimen.

Ook in ons vaderland eischen de maatschappelijke vraagstukken de volle aandacht. De door de vorige Tweede Kamer begonnen enquete geeft reeds nu de gelegenheid maatregelen te beramen om de verbetering van verschillende toestanden te beproeven.

De nog steeds gedrukte toestand van den landbouw noopt tot een voortgezet onderzoek naar de middelen, om die groote bron van onze volkswelvaart te ontwikkelen en te bevorderen; ook de belangen van handel en nationale nijverheid zullen niet uit het oog worden verloren.

De ter uitvoering der nieuwe grondwettelijke bepalingen noodige wetsontwerpen zullen geleidelijk worden ter hand genomen.

De regeling van de administratieve rechtspraak zal worden ontworpen, terwijl de volgens de tweede alinea van art. 181 der Grondwet gevorderde wet, betreffende ’s lands verdediging, zal worden voorbereid door eene Staatscommissie.

Ofschoon de fmancieele toestand van het Rijk niet ongunstig kan worden genoemd, rekent’s Konings Regeering het zich ten plicht, door te trachten vermeerdering van uitgaven tegen te gaan en door te streven naar bezuiniging, zoo mogelijk verhooging van lasten te voorkomen.

Eenige bepalingen van de wet op de personeele belasting vorderen herziening, mede in verband met het te regelen kiesrecht, terwijl met ernst zal worden overwogen in hoeverre van de invoerrechten als bron van inkomst voor de schatkist, meer partij getrokken en de druk van enkele accijnzen verminderd kan worden.

Eene nadere regeling van de verhouding tusschen Rijks- en gemeentefinancien is een dringende eisch des tijds. Uitbreiding van het belastinggebied der gemeenten, zal deze in staat moeten stellen meer onafhankelijk te voorzien in hare eigene behoeften.

De korte tijd, die ons scheidt van den dag, waarop het aan de Nederlandsche Bank verleende octrooi zal komen te vervallen, maakt eene spoedige beslissing van het ten vorigen jare ingediende wetsontwerp tot verlenging van dat octrooi wenschelijk. Uit dien hoofde is ’s Konings machtiging gevraagd, dit ontwerp reeds dadelijk onveranderd in te dienen.

Met betrekking tot Nederlandsch Oost- en West-Indië, verlangt ’s Konings Regeering ernstig dat de heerschappij van Nederland aan die bezittingen tot zegen zij en dat verlevendiging van landbouw, handel en nijverheid tot verhoogde algemeene welvaart zoowel onder de volken van Indië als onder de ingezetenen van het Rijk zelf bijdrage.

De nood, door geringe koffieoogsten en andere oorzaken ontstaan, zal zooveel mogelijk worden gelenigd door magtiging bij het invorderen van belastingen, door de bevolking te ontheffen van onbetaalde diensten en door het aanleggen van haar ten nutte komende openbare werken.

Naar verbetering der toestanden op Sumatra, waardoor eene vreedzame oplossing der geschillen met Atjeh mogelijk worde, wordt gestreefd.

De herziening der wet op het beheer en de verantwoording van de Indische geldmiddelen alsmede eene algemeene verordening op het mijnwezen, worden voorbereid. In verband hiermede zal ook de door den tijd noodzakelijk geworden herziening van enkele bepalingen van het Indische Regeeringsreglement aan de orde worden gesteld.

Moge, onder Gods onmisbaren zegen, onze gemeenschappelijke arbeid strekken tot heil van ons Vaderland!

In naam des Konings verklaren wij deze zitting van de nieuwe Kamers der Staten-Generaal geopend.

Mijne Heeren!

Met genoegen bevind Ik Mij te midden der vertegenwoordigers van het Nederlandsche volk, dat in den loop van dit jaar duidelijke blijken heeft gegeven van zijne verknochtheid aan Mij en Mijn Huis.

De wetsontwerpen tot bekrachtiging der veranderingen in de Grondwet, die in de voorgaande zitting zijn goedgekeurd, zullen U worden aangeboden. Ik hoop en vertrouw dat op dien belangrijken arbeid in deze zitting het zegel zal worden gedrukt.

Mijne betrekkingen met alle Mogendheden zijn zeer bevredigend. De zee- en landmacht, zoowel hier te lande als in de overzeesche bezittingen, geven Mij reden van tevredenheid.

Voor maatregelen in het belang van het landbouwonderwijs en van de zeevaart zal Uwe goedkeuring worden ingeroepen.

De toestand van ’s lands financiën is voldoende; geene vlottende schuld is in omloop gebracht en voor het volgende jaar behoeft geen buitengewone belasting te worden voorgesteld.

Mogen Uwe werkzaamheden, onder Gods onmisbaren zegen, strekken tot welzijn van het vaderland.

Ik verklaar de zitting van de Staten-Generaal te zijn geopend.