Te midden van U, leden der Staten-Generaal, is het Mij eene behoefte openlijk uiting te geven aan de zorg en de smart, die de buitengewone nooden van Mijn Volk, waarmede Ik zonder ophouden medeleef en medegevoel, in Mij opwekken.
Te grooter is de dankbaarheid, waarmede Ik jegens God vervuld ben, nu voor ons land de vrede bewaard bleef.
De nog steeds woedende wereldoorlog blijft van ons geheele Volk zware offers eischen, die, naar Ik vast vertrouw, ook verder bereidwillig zullen worden gebracht.
Niettegenstaande gerezen moeilijkheden, ten gevolge waarvan de economische toestand een voortdurend ernstiger karakter aanneemt, bleven onze betrekkingen met alle Mogendheden van vriendschappelijken aard. De verplichtingen, die op een neutralen Staat rusten, zal Ik met onveranderde nauwgezetheid en vastberadenheid blijven nakomen. De beproefde eensgezindheid der natie geeft Mij steun bij Mijn onwrikbaar voomemen onze onafhankelijkheid tegen iedere aanranding tot het uiterste te verdedigen.
Dit belet niet, dat getracht zal worden de lasten der mobilisatie, zonder vermindering der weermacht, te verlichten.
De voorziening in het uit de tijdsomstandigheden voortvloeiend gebrek aan noodzakelijke levensbehoeften blijft het onderwerp van Mijn voortdurende zorg. Ik ben er op bedacht de daartoe strekkende maatregelen zoo weinig mogelijk drukkend te doen zijn en te streven naar zekerheid van de rechten naast de plichten der ingezetenen.
Reeds thans zal volle aandacht worden geschonken aan de maatregelen, die na den oorlog zoowel hier te lande als in de koloniën zullen moeten worden getroffen om den zoozeer ontwrichten handel en nijverheid de voorlichting en steun te geven, die zij alsdan zullen behoeven.
De toestand van ’s lands schatkist wordt steeds meer zorgwekkend en vordert dringend zooveel mogelijk beperking van uitgaven. Daarnevens zullen ingrijpende maatregelen tot versterking van middelen niet kunnen uitblijven.
Instelling van een Departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en een ander voor Arbeidsaangelegenheden ligt in Mijn voornemen. De uitvoering van het gewijzigd artikel 192 der Grondwet zal in den geest van onderling vertrouwen en toenadering die de herziening heeft gekenmerkt, ten spoedigste en met kracht worden ter hand genomen. Zonder dat deze uitvoering wordt vertraagd, zullen, ter wille van de billijkheid, onverwijld de noodige voorstellen worden ingediend tot wegneming van de steeds toenemende ongelijkheid in bezoldiging van openbare en bijzondere onderwijzers.
Aan de in 1913 tot stand gekomen verzekeringswetten zal zonder vertraging uitvoering worden gegeven. Voorstellen tot aanvulling van die wetten zullen U vervolgens worden gedaan. De opbouw der sociale wetgeving zal worden voortgezet; regeling der collectieve arbeidsovereenkomst, zoo wat de publiekrechtelijke als de privaatrechtelijke zijde betreft, zal worden ter hand genomen.
De uitvoering van waterstaatswerken, daaronder begrepen de drooglegging der Zuiderzee, zal met kracht worden voortgezet en ondernomen. Het ontwerp der Indische Begrooting dat U zal worden aangeboden, is dit jaar voor het eerst in Indië in openbare behandeling voorbereid. De goede verzorging van de geestelijke en stoffelijke belangen der Inlandsche bevolking heeft Mijn voortdurende aandacht.
Met stipte eerbiediging van de godsdienstige overtuiging der ingezetenen, wordt dankbaar de steun aanvaard, dien het Westersch particulier initiatief biedt en met name de hooge beteekenis erkend van den arbeid der Christelijke zending.
Tegen drank- en opiummisbruik zal de strijd krachtig worden voortgezet. Ruimer deelneming van de ingezetenen aan de behartiging van de locale belangen en uitbreiding van autonomie en zelfbestuur zullen zoowel de eigen geaardheid der bevolking tot haar recht doen komen als de vrijwillige saamhoorigheid met het Moederland sterken.
Deze strekke tot hechten grondslag voor de krachtige economische en militaire weermacht, waarvan de vorming zooveel mogelijk zal worden voortgezet.
In de West-Indische koloniën wordt mede de druk der tijdsomstandigheden gevoeld; naar sterking van haar draagvermogen zal worden gestreefd. Bij het toenemen der binnen- en buitenlandsche moeilijkheden vertrouw Ik des te vaster op Uwe onverdeelde medewerking.
Met de bede, dat God ons Volk in eendracht moge sterken en door de zware tijden tot betere dagen moge voeren, verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.